Werkvermogen van werknemers in Nederland daalt gestaag
Hoe staat het met het werkvermogen van werkend Nederland? Het werkvermogen van werknemers in Nederland daalde tussen 2013 en 2020 gestaag. Dat blijkt een analyse van Blik op Werk van de Work Ability Index, een wetenschappelijk onderbouwde methodiek om werkvermogen te meten. Blik op Werk besprak de trends op het gebied van werkvermogen 17 september jl. tijdens een webinar. Prof. dr. Annet de Lange, lector Human Resource Management, duidt de trends.
Werkvermogen is de mate waarin een werkende lichamelijk en geestelijk in staat is zijn huidige werk te kunnen doen. Oftewel: de interactie tussen belasting en belastbaarheid. Blik op Werk biedt via licentienemers werkgevers de mogelijkheid om het werkvermogen van hun medewerkers te meten met de Work Ability Index (WAI).
De Work Ability Index is een slimme vragenlijst die het werkvermogen van medewerkers meet zoals zij die zelf beleven. De afgelopen jaren vulden ruim 400.000 werknemers in Nederland de WAI in. In 2019 vulden ruim 45.000 werknemers in Nederland de Work Ability Index in. Blik op Werk houdt een database bij en signaleert trends en ontwikkelingen.
Trend 1: De groep werknemers met een uitstekend werkvermogen, daalt gestaag
Gaf in 2013 nog 44 procent van de werkenden aan een “uitstekend” werkvermogen te hebben, in 2019 daalde dat percentage naar 37%. Het werkvermogen daalde in alle leeftijdsgroepen en in alle sectoren. Vooral het werkvermogen van oudere werknemers tussen de 55 en 64 daalde relatief sterk.
Hoe duidt prof. dr. Annet de Lange, lector Human Resource Management, deze trend? ‘Ik vind dit zorgelijk. Een laag werkvermogen hangt namelijk samen met verzuim en meer risico op uitval. Mijn oproep aan werkgevers: heb extra aandacht voor het werkvermogen van werknemers. We moeten ervoor waken dat we deze negatieve trend niet voortzetten over de jaren.’
De verwachting is dat corona er nog flink in gaat hakken
Trend 2: Werknemers kunnen minder goed omgaan met de lichamelijke en psychische eisen van hun werk
Sinds 2017 vinden werknemers – vooral vrouwen – dat hun werk meer psychische eisen aan hen stelt. Tussen 2013 en 2017 beoordeelde ruim 27% van de werknemers hun werkvermogen in relatie tot de psychische (geestelijke) eisen van hun werk nog als “zeer goed”, tegen 21% in 2017, 2018 en 2019 – een daling van 6 procentpunten.
‘Dat is een ding’, aldus Langedijk. ‘Corona zal er wat betreft psychische belasting in 2020 naar verwachting nog flink gaan inhakken. Veel mensen vinden het bijvoorbeeld lastig om werk en privé te combineren.’
‘Hoe minder autonomie werkenden hebben, des te minder werkvermogen’, legt Annet de Lange uit. ‘Dus het is belangrijk als werkgever om mensen genoeg regelruimte te geven. Ook is het zaak dat werkgevers en werknemers zorgen voor voldoende energiebronnen om weer op te laden.’
Trend 3: het aantal mensen met 0 dagen verzuim neemt toe
Er is ook positief nieuws. Het verzuim daalde in 2019 in bijna alle sectoren. Op de vraag: Hoeveel dagen heb je niet kunnen werken als gevolg van gezondheidsproblemen?, antwoordde in 2013 42% met “0 dagen”. In 2019 steeg dat percentage naar 49%. ‘Dat is mooi nieuws, gezien meer werkenden kampen met meerdere aandoeningen, voornamelijk vrouwen.’
Annet de Lange nuanceert dit: ‘Heel fijn, maar ik vraag aandacht voor de sectoren waar het verzuim toeneemt, zoals Afval en Zorg en Welzijn. Meer uitval kan in deze sectoren niet opgevangen worden door andere collega’s.’
In de sectoren Zorg en Welzijn en Afval is er namelijk wel sprake van een lichte stijging van het langdurig verzuim (vanaf 10 dagen). Verzuimde in 2015 nog 11% van de werknemers in deze sector langer dan 10 dagen, in 2017 steeg dit percentage naar ruim 16% om te dalen naar 13% in 2019.
71% van de werkenden kampt met een of meerdere aandoeningen. ‘Dat percentage ligt onverminderd hoog’, aldus Langedijk. ‘Goed nieuws voor de BV Nederland is dat het gros ervan gewoon werkt. We worden steeds ouder en weten steeds langer te werken met beperkingen en psychische en lichamelijke aandoeningen.’
Trend 4: mensen hebben minder plezier in hun werk en zijn minder fit, maar hebben desondanks meer vertrouwen in de toekomst
Minder werkenden geven aan “altijd” plezier te hebben in hun werk. Dat aantal daalde van 41% in 2013 naar 37% in 2019. ‘Het goede nieuws is dat 49% van de werkenden “regelmatig” plezier heeft in hun werk’, relativeert Langedijk. Daarentegen nam het aandeel werkenden dat “zelden” plezier heeft in hun werk toe.’
Minder vitaal en fit
Werknemers voelen zich door de bank genomen minder vitaal en fit. In 2013 gaf 35% procent van de werkenden aan zich “altijd” fit te voelen, tegen 29% in 2019.
Vooral jongere werknemers voelen zich minder fit. Langedijk: ‘Opmerkelijk, gezien deze groep nog een arbeidsleven voor zich heeft. Hoewel er wel vaak kinderen komen die de vitaliteit kunnen ondermijnen.’
Ondanks dat het werkvermogen in Nederland een dalende trend laat zien, zijn werknemers zelf optimistisch. Op de vraag: ‘Kun je over 2 jaar nog je werk doen?’, antwoordde in 2019 92% bevestigend – ook de groep werkenden tussen de 55 en 64 jaar waarvan het werkvermogen sterk daalde.
Zoom niet teveel in op verzuim. Verzuim geeft aan dat de patiënt is overleden, het is altijd ad hoc en achteraf
Arbeidsethos
Volgens Langedijk zegt het vooral veel over het arbeidsethos in Nederland. ‘Ook al is het code geel als het gaat om werkvermogen: werknemers blijven gemotiveerd. Hopelijk zorgt de motivatie en flexibiliteit voor een minder grote dreun in het werkvermogen door corona dan gevreesd.’
Annet de Lange doet tot slot een oproep aan werkgevers: zoom niet teveel in op verzuim. Verzuim geeft aan dat de patiënt is overleden, het is altijd ad hoc en achteraf. Werkvermogen geeft aan hoe je kunt voorkomen dat een werknemer uitvalt.’
Vragen? Neem gerust contact met ons op!
